ISPS – czym jest?

ISPS to skrót pochodzący od angielskiego International Ship and Port Facility Security, czyli Międzynarodowy Kodeks Ochrony Statków i Obiektów Portowych. To bardzo istotny element logistyki, którego zadaniem jest zwiększenie bezpieczeństwa w portach i na statkach na całym świecie. Ze względu na występowanie takich zagrożeń jak ataki terrorystyczne czy piractwo, ochrona statków, obiektów portowych, czy też załogi jest bardzo ważnym czynnikiem. W tym artykule skupimy się na tym, jakie są główne założenia ISPS, a także tym, jaki ma ono wpływ na funkcjonowanie statków i obiektów portowych na całym świecie. Serdecznie zachęcamy do lektury!

Jakie wydarzenie doprowadziły do powstania ISPS?

Kodeks ISPS był bezpośrednim efektem ataków terrorystycznych z 11 września 2001 roku na World Trade Center w Nowym Jorku oraz Pentagon. W wyniku tych tragicznych wydarzeń świat uświadomił sobie, że należy zadbać o bezpieczeństwo nie tylko przestrzeni powietrznej, ale także morskiej, zabezpieczając ją przed potencjalnymi atakami ze strony terrorystów. Międzynarodowa Organizacja Morska w trosce o globalny handel i transport morski podjęła decyzję o utworzeniu i wprowadzeniu kodeksu ISPS. Jego celem jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa na statkach, a także obiektach portowych przed działaniami terrorystycznymi, piractwem, a także innymi formami działalności przestępczej. Dzięki szeregowi wytycznych i procedur kodeks ISPS sprawia, że zarówno transportowany drogą morską towar, jak i pasażerowie statków, czy też obsługa portów morskich mogą być bezpieczni. Kluczowym elementami ISPS są ocena ryzyka, a także opracowanie i wdrożenie skutecznego planu ochrony.

Na czym polega ochrona statków w kontekście ISPS?

Międzynarodowy Kodeks Ochrony Statków i Obiektów Portowych tak naprawdę ma kilka głównych założeń, a są nimi:

• zapewnienie bezpieczeństwa statków oraz obiektów portowych;
• działania prewencyjne mające na celu zapobieganie aktom terrorystycznym i działalności przestępczej;
• utrzymanie efektywnej współpracy i komunikacji międzynarodowej;
• ochrona statków i obiektów portowych przed nieautoryzowanym dostępem.

Te czynniki są niezwykle istotne i mają ogromny wpływ na bezpieczeństwo w przypadku handlu i transportu morskiego. Statki i obiekty morskie są zobowiązane do przestrzegania kluczowych zasad zawartych w ISPS, które opisujemy poniżej.

Ocena ryzyka

Ochrona statków wymaga prawidłowej oceny ryzyka. Jest to kluczowy proces, który pozwala na identyfikację potencjalnych zagrożeń i ryzyka, że dany obiekt portowy czy też statek padnie ofiarą ataku terrorystycznego, czy innej formy przestępstwa. Podczas oceny ryzyka uwzględnia się takie czynniki jak rodzaj ładunku, lokalizacja czy infrastruktura. Dzięki odpowiednio przygotowanemu procesowi można sprawnie oszacować, jak duże ryzyko wiąże się z transportem danego towaru.

Opracowanie planów ochrony

Kolejnym, kluczowym czynnikiem jest opracowanie właściwych planów ochrony. Kodeks ISPS na podstawie oceny ryzyka zakłada dostosowanie odpowiedniej strategii, którą należy wdrożyć w momencie zagrożenia. Każdy plan ochrony jest dostosowany do charakterystyki danego statku czy obiektu. Plan uwzględnia odpowiednie poziomy zagrożenia. Musi również mieć przygotowaną strategię dopasowaną do występowania każdego z poziomów. Plan powinien uwzględniać procedury kontroli dostępu, środki zabezpieczające, systemy monitorowania, a także procedury reagowania na określoną sytuacją.

Właściwie wyszkolony personel

Ochrona statków i obiektów portowych może funkcjonować prawidłowo tylko, jeśli znajdujący się na niej personel zostanie odpowiednio przeszkolony i przygotowany na wystąpienie sytuacji kryzysowych. Założenia zawarte w ISPS nie dotyczą rozpoznawania potencjalnych zagrożeń, reagowania na ich wystąpienie, kontaktu z odpowiednimi służbami, takimi jak policja, czy też straż graniczna. Dzięki właściwemu przeszkoleniu pracownicy statków czy obiektów portowych są przystosowani do utrzymania gotowości w razie wystąpienia zagrożenia i sytuacji kryzysowej.

Współpraca międzynarodowa

Jednym z filarów kodeksu ISPS jest współpraca międzynarodowa. Założenia dotyczące tego elementu mają na celu zapewnienie bezpiecznego transportu morskiego na całym świecie. Państwa biorące udział w transporcie morskim wymieniają się informacjami, oceną ryzyka zagrożenia i innymi kluczowymi danymi, które pozwalają na zachowania bezpieczeństwa. Ochrona statków może przebiegać sprawnie, jeśli przestrzegają one założeń ISPS. Dlatego często przeprowadzane są kontrole i inspekcje, których celem jest weryfikacji tego, czy dany statek lub port postępuje zgodnie z zasadami kodeksu. Istotna jest także współpraca służb na arenie międzynarodowej. Współpraca i wymiana informacji między agencjami wywiadowczymi, policją czy służbami celnymi sprawia, że działania w zakresie ochrony statków mogą być znacznie skuteczniejsze.

Kodeks ISPS podejmuje wiele ważnych kwestii dla bezpieczeństwa transportu i handlu międzynarodowego. Przestrzeganie jego założeń sprawia, że zarówno personel, jak i towar na statkach czy też w portach jest właściwie chroniony. Wpływa to na wysokie poczucie bezpieczeństwa wszystkich użytkowników tego sektora.

Jakie są obowiązki państw członkowskich w kontekście ISPS?

Jeśli chodzi o kodeks ISPS, to Państwa członkowskie mają kilka kluczowych obowiązków, których przestrzeganie pozwala na prawidłowe działanie transportu morskiego. Pierwszym z nich jest wdrożenie wszystkich założeń na poziomie krajowym. Państwa muszą wprowadzić zasady ISPS do swojego prawa i wymagać ich przestrzegania przez statki i obiekty portowe. Kolejnym ważnym założeniem jest stałe monitorowanie i ocena ryzyka. Dzięki temu dany kraj może określić poziom bezpieczeństwa, oszacować, jakie tereny są najbardziej zagrożone i podjąć działania prewencyjne, mające na celu zabezpieczenie określonej przestrzeni. Kodeks ISPS może przynieść realne korzyści, tylko jeśli statki i obiekty portowe będą przestrzegać wytycznych w nim zawartych. Dlatego tak istotnym aspektem jest ich certyfikacja i poddawanie inspekcjom w celu oceny poziomu przestrzegania zasad. Kolejnym niezwykle ważnym aspektem jest organizacja ćwiczeń i szkoleń dla personelu statków i obiektów portowych. Pozwala to zachować gotowość i przygotować pracowników do przestrzegania odpowiednich procedur w razie sytuacji kryzysowych. Niezwykle istotnym elementem pozwalającym na prawidłowe funkcjonowanie kodeksu ISPS jest współpraca międzynarodowa. Państwa powinny wymieniać się swoim doświadczeniem oraz informacjami, a także zapewniać pomoc w każdej sytuacji, kiedy jedno z Państw członkowskich tego potrzebuje.

Jakie zadania stoją przed operatorami statów w kontekście ISPS?

Ochrona statków nie będzie mogła przebiegać poprawnie, jeśli na jego pokładzie nie będzie przygotowanych odpowiednich procedur związanych z postępowaniem w sytuacjach kryzysowych. Operatorzy są więc zobowiązania do przygotowania indywidualnych planów ochronnych, dopasowanych do danej jednostki, uwzględniających specyfikę zagrożenia i środki zabezpieczające. Statek towarowy, inaczej fracht, musi być przygotowany na to, aby jego załoga wiedziała, w jaki sposób szybko i skutecznie zareagować. To niezwykle istotna kwestia mająca wpływ na bezpieczeństwo załogi oraz towaru znajdującego się na pokładzie. Kodeks ISPS zakłada również, że operatorzy statku są odpowiedzialni za mianowanie oficera ochrony statku, który będzie bezpośrednio odpowiedzialny za koordynację i działania związane z bezpieczeństwem na pokładzie. Bardzo ważne jest także wdrożenie środków zabezpieczających. Operatorzy są odpowiedzialni za wprowadzenie kontroli dostępu, czy też monitorowanie statku. Istotne jest także prowadzenie szkoleń dla załogi i przekazanie im wytycznych oraz schematów zachowań w przypadku konkretnych zdarzeń.

Statek towarowy, inaczej fracht, po wprowadzeniu wyżej wymienionych elementów jest zabezpieczony we właściwy sposób przed zagrożeniami takimi jak ataki ze strony terrorystów czy piratów. Oczywiście operatorzy statków mają znacznie więcej obowiązków. Wszystkie z nich dokładnie opisuje kodeks ISPS, który jest jednym z najważniejszych dokumentów dla osób działających w branży logistyki morskiej.

Jak przebiega proces certyfikacji statków i obiektów portowych w kontekście ISPS?

Jeśli chodzi o proces certyfikacji statków i obiektów portowych, to rozpoczyna się on od oceny ryzyka. Na podstawie zebranych danych operatorzy i zarządcy statku zobowiązani są do opracowania planów ochrony. Każdy statek towary, a także obiekt portowy zobowiązany jest do wdrożenia środków ochrony, a także przeprowadzenia szkoleń dla personelu mających za zadanie przygotować załogę do możliwości wystąpienia sytuacji kryzysowych. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie inspekcji, której celem jest określenie, czy statek lub obiekt portowy spełnia wszystkie założenia kodeksu ISPS i czy prawidłowo oceniono ryzyko, a także czy przygotowano odpowiednie strategie reagowania na sytuacje kryzysowe. Dopiero po zatwierdzeniu zgodności statek towarowy, czy też obiekt portowy może uzyskać certyfikację potwierdzającą zgodność jednostki z założeniami ISPS. Oczywiście operatorzy i zarządcy statków mają obowiązek utrzymania zgodności z zasadami, których obecność potwierdzono certyfikatem.

ISPS – podsumowanie

Osoby poszukujące odpowiedzi na pytanie “ISPS – co to jest?” powinny zapamiętać, że to nic innego jak międzynarodowy kodeks, który zrzesza państwa biorące udział w transporcie morskim w celu poprawy bezpieczeństwa i szybkiego reagowania na zjawiska, takie jak ataki terrorystyczne czy piractwo. Dzięki obecności postanowień zapisanych w dokumencie ISPS jednostki, takie jak statek towarowy, inaczej fracht, czy obiekty portowe mogą być przygotowane na wystąpienie wyżej wymienionych zagrożeń. Do najważniejszych zasad kodeksu zaliczamy, takie elementy jak ocena ryzyka, szkolenie personelu czy wdrożenie zabezpieczeń dostosowanych do indywidualnych potrzeb danej jednostki. Dzięki obecności ISPS państwa na całym świecie mogą ze sobą skutecznie współpracować, wymieniając się informacjami, czy też udzielając sobie wzajemnej pomocy.