Współpraca gospodarcza z Ukrainą. Eksport i import towarów, część I

Ukraina jest objęta Europejską Polityką Sąsiedztwa UE, w tym Programem Partnerstwa Wschodniego. Od 2014 r. jest krajem stowarzyszonym z UE, a od 2016 r. weszła w życie umowa o wolnym handlu UE – UA (umowa DCFTA – Deep and Comprehensive Free Trade Areas). Od 2014 r. to Unia Europejska jest najważniejszym partnerem handlowym Ukrainy. Ukraina to kraj z dużym potencjałem inwestycyjnym, położony na przecięciu głównych szlaków transportowych między Europą i Azją.

Gospodarka Ukrainy

Ukraina wyeksportowała w 2018 roku towary o wartości 47,34 mld dolarów. Stanowiło to wzrost o 9,4 proc. w stosunku to roku 2017.

Wartość eksportu Ukrainy do Unii Europejskiej, w tym również do Polski, rośnie z roku na rok. Kraje UE kupiły w ubiegłym roku od Ukrainy towary o wartości 20,15 mld dolarów (wzrost o 15 proc.). Udział UE w całości ukraińskiego eksportu wynosi już 42,6 proc. W 2017 roku było to 40,5 proc. Najwięcej w UE od Ukrainy kupuje Polska – w 2018 roku były to towary o wartości 3,25 mld dolarów. Eksport Ukrainy do Polski wzrósł aż o 19,6 proc.

Polska i Ukraina – współpraca w liczbach

Obroty towarowe między Polską a Ukrainą wyniosły w 2018 r. 8,3 mld USD (wzrost o 15,3% r/r), w tym eksport wyniósł 5,27 mld USD (wzrost o 10,2% w stosunku do 2017 r.), a import 3,02 mld USD (wzrost o 25,9 % w stosunku do 2017 r.).

Eksport na Ukrainę

Największy udział w polskim eksporcie na Ukrainę w 2018 r. posiadały:

• maszyny i urządzenia (głównie maszyny budowlano-drogowe, druty, kable elektryczne, maszyny żniwne, części samochodowe, samochody ciężarowe, ciągniki) -1678,8 mln USD – wzrost o 8,6% r/r;
• chemia (głównie leki, kosmetyki, środki czystości, nawozy mineralne) – 1191,1 mln USD – wzrost o 19,6% r/r;
• artykuły rolno-spożywcze – 571 mln USD – wzrost o 25,8% r/r;
• wyroby metalurgiczne – 450,5 mln USD – wzrost o 19% r/r.

Import z Ukrainy

Największy udział w polskim imporcie z Ukrainy w 2018 r. miały:

• wyroby metalurgiczne (m.in. wyroby walcowane na gorąco i na zimno) – 689,4 mln USD – wzrost o 19,1% r/r;
• artykuły rolno-spożywcze (m.in. owoce mrożone, nasiona rzepaku, nasiona soi) – 689,2 mln USD – wzrost o 18,1% r/r;
• produkty mineralne (głównie rudy żelaza, energia elektryczna, glina ogniotrwała) – 546,5 mln USD – wzrost o 29,3% r/r;
• wyroby przemysłu drzewno-papierniczego -333,7 mln USD – wzrost o 29,2% r/r^.

Przedsiębiorcy wysyłający towary na Ukrainę

Podstawą do przygotowania zgłoszenia celnego jest posiadanie przez przedsiębiorcę numeru EORI. Należy również przedstawić do odprawy fakturę i list pakunkowy, który musi posiadać następujące dane:

• dane nadawcy i odbiorcy,
• numer faktury i data jej wystawienia,
• cena jednostkowa i wartość całkowita towaru z 0 stawką VATu,
• ilość sztuk przewożonego towaru,
• warunki dostawy wg Incoterms,
• kraj pochodzenia,
• waga brutto,
• waga netto,
• łączna ilość opakowań.

Jeśli wartość faktury nie przekracza 6000 EUR, można na niej umieścić deklarację o preferencyjnym pochodzeniu. Wzór deklaracji można znaleźć w protokole nr 4a Dz.U. Unii Europejskiej L260/3.

Wersja w języku polskim 

Deklaracja o preferencyjnym pochodzeniu

Eksporter produktów objętych tym dokumentem (upoważnienie władz celnych nr … ( 1)) deklaruje, że, z wyjątkiem, gdzie jest to wyraźnie określone, produkty te mają … ( 2) preferencyjne pochodzenie.

2. Należy wskazać pochodzenie produktów

Pod deklaracją należy wpisać miejscowość, datę oraz umieścić czytelny podpis.

• W przypadku, gdy deklarację na fakturze wypełnia upoważniony eksporter, w tym miejscu należy również wpisać numer jego pozwolenia.
• W przypadku gdy deklaracji na fakturze nie wypełnia upoważniony eksporter, należy pominąć ten zapis, ale koniecznie wskazać pochodzenie produktów.

Dla wartości faktury powyżej 6000 EUR w celu potwierdzenia pochodzenia towarów wystawia się świadectwo przewozowe EUR1 lub deklarację o preferencyjnym pochodzeniu, umieszczoną na tej fakturze przez upoważnionego eksportera posiadającego stosowny status i numer nadany przez organ administracji celno-skarbowej.

Dla próbek towaru, bez wartości handlowej wystarczy faktura pro forma z zapisem, iż są to próbki towaru. Deklarujemy wartość tylko dla urzędu celnego. Reszta danych jak na fakturze handlowej.

Komunikat IE599 – odliczenie podatku VAT

Do odliczenia podatku VAT w eksporcie towarów na Ukrainę będzie potrzebny komunikat IE 599, w wersji elektronicznej. Potwierdza on opuszczenie terytorium UE przez przesyłkę. W przypadku jego braku urząd celny zwróci się do nas o wskazanie przejścia granicznego, przez które towar opuścił granicę UE.

Istnieje również możliwość wygenerowania takowego komunikatu przez urząd, w którym odbyła się odprawa celna wywozowa w oparciu o przedstawienie tzw. dowodów alternatywnych.

Takimi dowodami mogą być:

• potwierdzona faktura, list pakunkowy z czytelnym podpisem osoby, która odebrała przesyłkę oraz datą jej przyjęcia,
• CMR potwierdzony przez odbiorcę z datą i czytelnym podpisem osoby przyjmującej przesyłkę,
• faktura za transport, jeśli wystąpiła,
• potwierdzenie zapłaty za fakturę przez kontrahenta zagranicznego,
• sad importowy potwierdzony przez stosowne organy celne kraju trzeciego, w którym nastąpiła odprawa importowa.

Po przedstawieniu tych alternatywnych dowodów urząd celny posiada możliwość wygenerowania komunikatu IE 599, który uprawnia podmiot /przedsiębiorcę do zastosowania zerowej stawki VAT.

Karnet ATA, czyli czasowa odprawa towarów

Dla towarów, które wyjeżdżają na targi, wystawy, popularnym dokumentem jest karnet ATA.

Karnet ATA jest to międzynarodowy specjalny dokument celny, który umożliwia i usprawnia czasową odprawę celną towarów. Dotyka to produktów wywożonych w celach akwizycyjnych, wystawienniczych, wyposażenia zawodowego. Karnet ATA eliminuje zawiłą procedurę celną związaną z odprawą czasową.

Użytkownik karnetu nie musi wypełniać dokumentu SAD, deklaracji celnych, czy też składać depozytów na wszystkich przekraczanych granicach.

Karnet ATA podstawa prawna

Podstawą prawną dla stosowania karnetów ATA są:

• Konwencja celna w sprawie karnetu ATA dla odprawy warunkowej towarów (Konwencja ATA) sporządzona w Brukseli dnia 6 grudnia 1961 r. (Dz. U. Nr 30 z 1969 r. poz. 242), zwanej „Konwencją ATA”,
• Konwencja dotycząca odprawy czasowej sporządzona w Stambule dnia 26 czerwca 1990 r. (Dz. U. Nr 14 z 1998 r. Nr 14, poz. 61 i Dz. U. z 2002 r. Nr 198, poz. 1668), zwanej „Konwencją stambulską”.

Czasowa odprawa towarów przykłady stosowania

Przykładowe towary, które mogą być przewożone z zastosowaniem karnetu ATA

• próbki i wzory handlowe
• wszelkiego rodzaju eksponaty, obudowy stoisk, wystrój stoisk itp.
• sprzęt filmowy i telewizyjny, rekwizyty teatralne, instrumenty muzyczne, sprzęt sportowy, aparatura badawcza, narzędzia

Karnety ATA nie mogą być stosowane w przypadku towarów spożywczych, przeznaczonych do sprzedaży, przetworzenia, modernizacji lub naprawy.

UWAGA: Karnet ATA jest ważny 12 miesięcy od daty wydania.

Gdzie nabyć karnet ATA

Karnet ATA można nabyć w Krajowej Izbie Gospodarczej. Aby go wyrobić, należy znać dokładną trasę podróży oraz liczbę wywożonych pozycji. Wydawanie karnetów jest odpłatne. Użytkownik karnetu zobowiązuje się do przestrzegania przepisów celnych (w kraju wywozu i krajach przywozu) oraz do ponoszenia wszelkich opłat związanych z ich przekroczeniem lub nieprzestrzeganiem konwencji ATA (np. pozostawienie towaru na stałe na terenie państwa, do którego został wwieziony, przekroczenie terminu wywozu, brak odprawy wywozowej itp.).

Przewóz zgodny z konwencją TIR

Towary na Ukrainę mogą być również wysyłane za pośrednictwem karnetu TIR. Wywodzi się on od międzynarodowej Konwencji Celnej TIR (Transport International Router), która ma na celu uproszczenie przewozu towarów przez kraje tranzytowe.

Kwota gwarancyjna karnetu TIR wnosi 60 000 EUR w państwach UE, w Rosji, Mołdawii, Kazachstanie, Serbii, na Białorusi i Ukrainie.

Karnet TIR pozostaje ważny przez 75 dni od daty wydania go posiadaczowi, co oznacza, że 75. dnia po wydaniu można otworzyć go w wyjściowym urzędzie celnym. Pozostaje wówczas ważny do zakończenia procedury TIR w docelowym urzędzie celnym.

Przed wysyłką przesyłki na Ukrainę należy skontaktować się z importerem tejże przesyłki, w celu potwierdzenia poprawności dokumentacji. W razie braku potwierdzenia mogą wystąpić problemy z jej odprawą importową po stronie ukraińskiej.

Aby dowiedzieć się więcej na temat importu z Ukrainy, towarów zakazanych w obrocie handlowym oraz obciążeń podatkowych, zapraszamy do drugiej części artykułu.

Jacek Derda

Zewnętrzny ekspert ds. handlu międzynarodowego

Wykorzystaj kod rabatowy i zaoszczędź na przesyłce​

Wpisując ten kod rabatowy otrzymasz 7% zniżki na przesyłki krajowe i międzynarodowe. Kod przeznaczony dla indywidualnych użytkowników naszej platformy. Dziel się wiedzą, rozwijaj i wysyłaj taniej z GlobKurier.pl