Co to jest transport?

Transport (z łac. transportare – przenieść, przewieźć) to wyodrębniony zespół czynności mających na celu zarówno przemieszczenie z miejsca na miejsce osób i dóbr materialnych przy wykorzystaniu odpowiednich środków jak i czynności koniecznych z osiągnięciem zamierzonego celu  oraz czynności manipulacyjnych. Na czynności związane z osiągnięciem celu składają się załadunek, wyładunek, przeładunek, a na manipulacyjne opłaty za wykonanie tych usług. Za transport rozumie się także dział gospodarki świadczący usługi związane z przemieszczaniem osób i ładunków. Można się również spotkać z nazwaniem jako transport zespołu osób lub partii przemieszczanych dóbr.

Podział transportu ze względu na charakter ładunków

• SAMOCHODOWY, związany z przemieszczaniem się osób i rozmaitych ładunków
• KOLEJOWY, związanych z masowym przemieszczaniem się osób i ładunków masowych
• WODNY, związany z masowym przemieszczaniem się
• RUROCIĄGOWY, związany z masowym przemieszczaniem się substancji płynnych i gazowych
• LOTNICZY, związany z przemieszczaniem się osób i ładunków o małej objętości, wymagających szybkiego dostarczenia do celu

Podział transportu ze względu na środowisko

• LĄDOWY
  • nadziemny, na przykład napowietrzna kolej linowa
  • naziemny
  • podziemny, na przykład metro
  • szynowy, czyli kolejowy
  • bezszynowy, czyli samochodowy

• WODNY
  • morski
  • śródlądowy

• PRZESYŁOWY
  • rurociągowy
  • przewodowy
  • przenośnikowy

• POWIETRZNY lotniczy

Podział transportu ze względu na rodzaj napędu

• SILNIKOWY
  • parowy
  • elektryczny
  • spalinowy
  • jądrowy

• BEZSILNIKOWY
  • korzystający z pracy mięśni człowieka, na przykład riksza
  • korzystający z pracy zwierzęcia pociągowego lub jucznego
  • korzystający z siły grawitacji
  • korzystający z siły wody, na przykład spław
  • korzystający z siły wiatru, na przykład żaglowiec

Podział transportu ze względu na typ ładunku

• TOWAROWY
  • transport o charakterze uniwersalnym, czyli przewóz różnych ładunków
  • transport wyspecjalizowany, czyli przewóz jednego lub kilku typów ładunku na przykład w chłodniach

• PASAŻERSKI
  • transport o charakterze uniwersalnym, czyli przewóz dowolnych osób,
  • transport wyspecjalizowany, czyli przewóz grup osób na przykład w pojazdach sanitarnych lub wojskowych

Podział transportu ze względu na sposób przemieszczania ładunku

• CIĄGŁY na przykład rurociąg
• NIECIĄGŁY na przykład samochodowy, kolejowy, lotniczy

Podział transportu ze względu na dostępność dla użytkowników

• PUBLICZNY
• GOSPODARCZY, czyli transport realizowany na potrzeby przedsiębiorstw gospodarczych przy wykorzystaniu ich własnego taboru, na przykład transport przesyłki kurierskiej z oddziału nadania do odbiorcy,
• INDYWIDUALNY, czyli transport realizowany na indywidualne potrzeby danej osoby/rodziny

Podział transportu ze względu na zasięg terytorialny

• DALEKI, to rodzaj transportu odbywającego się wzdłuż dróg, szlaków, czyli kolejowy, drogowy, lotniczy
• BLISKI, to rodzaj transportu o ograniczonym zasięgu, który realizuje się za pomocą dźwignic lub przenośników

Historia transportu

IV tysiąclecie p.n.e. Mezopotamia

wynalezienie koła jezdnego

wynalezienie żagla

przejście do osiadłego trybu życia, co wprost przyczyniło się do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej i handlu dalekosiężnego

starożytność -> rozwinięty transport lądowy stosujący przewóz za pomocą tragarzy, zwierząt jucznych, wozów zaprzęgowych oraz transport wodny, do którego używano wiosłowce i żaglowce

późne średniowiecze -> powstają pierwsze przedsiębiorstwa transportowe takie jak armatorzy mor, gildie rzeczne, przedsiębiorstwa furmańskie

XV-XVII wiek

powstają nowe typy statków żaglowych, przyrządy nawigacyjne oraz śluza komorowa mająca wpływ na transport śródlądowy

wykorzystanie energii parowej wpływa na rozwój żeglugi morskiej i transportu lądowego

Anglia i Francja -> rozbudowa dróg

XIX wiek

wykorzystanie parowców i parowozów

skonstruowanie samochodu

II poł. XIX wieku

powstanie rurociągów wykorzystywanych do przesyłu ropy naftowej oraz pierwszych linii przesyłowych energii elektrycznej

20.30. lata XX wieku

budowa pierwszych autostrad

budowa tuneli i kanałów morskich

XX wiek

szybki rozwój lotnictwa

XXI wiek

rosnące znaczenie  samochodów elektrycznych i hybrydowych