Czym jest elektroniczny list przewozowy?

Cyfryzacja przenika do każdego aspektu życia, a branża transportowa nie jest wyjątkiem. Dotychczasowe narzędzia pracy, w tym kluczowy dla transportu towarów list przewozowy, wymagają redefinicji. Tradycyjne metody, choć sprawdzone, niosą ze sobą pewne ograniczenia, które w dynamicznie rozwijającym się świecie mogą hamować dalszy wzrost. Odpowiedzią na te wyzwania jest elektroniczny list przewozowy (e-CMR). Choć jego wykorzystanie w praktyce przypomina tradycyjny papierowy list, elektroniczna forma oferuje szereg dodatkowych korzyści.

e-CMR elektroniczny list przewozowy — definicja

Elektroniczny list przewozowy (e-CMR) to cyfrowa wersja tradycyjnego listu przewozowego, stosowanego w transporcie drogowym. Stanowi on oficjalny dokument potwierdzający zawarcie umowy przewozu i określający warunki transportu towaru. Jest to legalny dokument, który służy jako dowód zawarcia umowy przewozu, a także może być wykorzystany do celów celnych, ubezpieczeniowych i innych związanych z przewozem towarów. Implementacja elektronicznych listów przewozowych ma na celu usprawnienie i automatyzację procesów. Eliminacja konieczności stosowania papierowej dokumentacji przyczynia się do szybszego przepływu informacji między wszystkimi stronami zaangażowanymi w proces transportu, zmniejszenia ryzyka błędów, a także obniża koszty operacyjne. Elektroniczne listy przewozowe mogą być tworzone, podpisywane i wymieniane cyfrowo, co zapewnia ich większą dostępność. W efekcie śledzenie przesyłek w czasie rzeczywistym jest zdecydowanie łatwiejsze.

Co zawiera e-CMR?

Elektroniczny list przewozowy zawiera wszystkie informacje wymagane przez Konwencję CMR* dotyczącą międzynarodowego przewozu towarów drogą lądową. Obejmuje on dane takie jak identyfikacja nadawcy i odbiorcy, szczegółowy opis przewożonego towaru, informacje o trasie i terminie dostawy, a także dane o pojeździe transportowym i kierowcy. Dzięki wykorzystaniu technologii cyfrowej e-CMR umożliwia szybką i bezpieczną wymianę informacji między wszystkimi uczestnikami procesu transportowego. e-CMR zawiera:

Dane dotyczące przewozu:

• Nazwa i adres nadawcy
• Nazwa i adres odbiorcy
• Miejsce załadunku i rozładunku
• Data i godzina załadunku i rozładunku
• Opis towaru
• Ilość i waga towaru
• Warunki przewozu
• Instrukcje dotyczące przewozu
• Numer rejestracyjny pojazdu
• Nazwa i adres przewoźnika

Dane dotyczące stron:

• Nazwa i adres zleceniodawcy
• Nazwa i adres podwykonawcy (jeśli istnieje)
• Nazwa i adres płatnika

Podpisy:

• Podpis nadawcy
• Podpis przewoźnika
• Podpis odbiorcy

Dodatkowe informacje:

• Numer e-CMR
• Kod kreskowy
• Informacje o ubezpieczeniu
• Załączniki (np. zdjęcia, dokumenty)

e-CMR może zawierać także:

• Informacje o śledzeniu przesyłki
• Szacunkowy czas dostawy
• Status przesyłki (np. w drodze, dostarczona)

Elektroniczny list przewozowy a regulacje prawne

Używanie elektronicznego listu przewozowego (e-CMR) jest regulowane przez kilka kluczowych przepisów prawa, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i krajowym. Poniżej główne akty prawne i konwencje, które determinują i wspierają stosowanie e-CMR:

Na poziomie międzynarodowym

Konwencja CMR (Konwencja dotycząca Umowy o Międzynarodowym Przewozie Drogowym Towarów) z 1956 roku jest podstawowym dokumentem regulującym. Choć pierwotnie skoncentrowana na listach przewozowych w formie papierowej, została zaktualizowana o protokół dodatkowy do konwencji CMR dotyczący elektronicznego listu przewozowego, przyjęty w Genewie 20 lutego 2008 roku. Protokół ten uznaje elektroniczne listów przewozowe za równoważne z papierowymi, oferując tym samym podstawę prawną do ich międzynarodowego stosowania.

Na poziomie Unii Europejskiej

W ramach Wspólnoty Europejskiej o e-CMR traktuje rozporządzenie eFTI. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1056 z dnia 15 lipca 2020 r. w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego. Ustanawia ramy prawne dla elektronicznej wymiany informacji w transporcie drogowym, kolejowym, lotniczym i żegludze śródlądowej na terytorium Unii Europejskiej. Jest kluczowym elementem unijnej strategii na rzecz cyfryzacji dokumentów transportowych w transporcie towarowym. Zostało wprowadzone przez Unię Europejską w celu ułatwienia swobodnego przepływu informacji związanych z transportem towarów w obrębie Wspólnoty, poprzez użycie standardowych, elektronicznych formatów dokumentów. Rozporządzenie eFTI ma na celu zapewnienie, aby wszystkie informacje związane z transportem towarów były łatwo dostępne w formie elektronicznej dla wszystkich uprawnionych stron, w tym przewoźników, nadawców, odbiorców, a także organów kontrolnych. eFTI promuje stosowanie standardowych formatów elektronicznych, co ma na celu ułatwienie wymiany danych między różnymi systemami informatycznymi, używanymi przez uczestników łańcucha dostaw.

Na poziomie krajowym

• Ustawa o transporcie drogowym — ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. 2022 poz. 1968).
• Rozporządzenie w sprawie listu przewozowego — rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie listu przewozowego (Dz.U. 2013 poz. 1518). Rozporządzenie ma na celu ujednolicenie wzoru listu przewozowego oraz ułatwienie jego wypełniania.

Pomysł e-CMR narodził się w latach 90. XX wieku, pierwsze testy e-CMR przeprowadzono w 2008 roku. Protokół dodatkowy do Konwencji CMR dotyczący e-CMR wszedł w życie w 2017 roku. Natomiast w Polsce e-CMR jest dostępny od 2019 roku. Tym samym, konwencja CMR i Protokół e-CMR mają zastosowanie do międzynarodowego transportu drogowego towarów. Rozporządzenie eFTI ma zastosowanie do transportu towarowego realizowanego na terytorium Unii Europejskiej, niezależnie od rodzaju transportu (drogowy, kolejowy, lotniczy, żeglugowy śródlądowy). Ustawa o transporcie drogowym i Rozporządzenie w sprawie listu przewozowego mają zastosowanie do transportu drogowego towarów realizowanego na terytorium Polski. W 2023 roku e-CMR był używany w ponad 40 krajach, szacuje się, że do 2025 roku e-CMR będzie używany w 75% przewozów drogowych w Europie.

Jak wykorzystywać elektroniczny list przewozowy?

Elektroniczny list przewozowy, e-CMR, rewolucjonizuje logistykę, umożliwiając efektywniejszą wymianę informacji między wszystkimi uczestnikami procesu transportowego, takimi jak nadawcy, odbiorcy, przewoźnicy oraz brokerzy ładunków. Dzięki digitalizacji e-CMR skraca czas potrzebny na tworzenie, podpisywanie i dystrybucję dokumentów, przyczyniając się do szybszej i bardziej efektywnej komunikacji. Co więcej, real-time aktualizacje statusu przesyłek poprawiają zarządzanie łańcuchem dostaw i umożliwiają precyzyjne planowanie logistyczne. Integracja e-CMR z systemami zarządzania transportem (TMS) oraz innymi narzędziami IT wspiera automatyzację i ułatwia analizę danych, przynosząc korzyści na wielu płaszczyznach:

• Zwiększona efektywność logistyczna — digitalizacja przyspiesza przepływ informacji, optymalizuje procesy i skraca czas realizacji zamówień.
• Oszczędności kosztowe -redukcja kosztów związanych z drukiem, archiwizacją i wysyłką papierowych dokumentów.
• Lepsze bezpieczeństwo danych — elektroniczna forma zabezpiecza przed utratą, kradzieżą czy fałszowaniem dokumentów.
• Ekologia — zmniejszenie zużycia papieru przyczynia się do ochrony środowiska.
• Usprawnienie administracji — automatyzacja i digitalizacja minimalizują ryzyko błędów i przyspieszają procesy rozliczeniowe.

e-CMR oferuje korzyści dla wszystkich stron zaangażowanych w proces transportu, od szybszego obiegu dokumentów i zmniejszenia ryzyka błędów, po lepszą kontrolę nad przesyłką i możliwość jej śledzenia w czasie rzeczywistym. Zapewnia również nadawcom i odbiorcom szybki dostęp do informacji oraz lepszą komunikację z przewoźnikiem, jednocześnie zmniejszając ryzyko utraty lub uszkodzenia dokumentu. Chociaż e-CMR niesie ze sobą wiele korzyści, istnieją również wyzwania, takie jak konieczność dostępu do internetu, ryzyko cyberataków, oraz ograniczenia akceptacji w niektórych krajach, takich jak Norwegia, Islandia, Mołdawia, Szwajcaria, Turcja czy Serbia. Pomimo tych wyzwań, e-CMR pozostaje kluczowym narzędziem w modernizacji i zrównoważonym rozwoju branży transportowej.

Implementacja i wyzwania

Mimo licznych korzyści, wprowadzenie e-CMR wiąże się z wyzwaniami, wśród których znajdują się konieczność dostosowania infrastruktury IT, zapewnienie zgodności z przepisami prawnymi oraz szkolenie personelu. Wymaga to współpracy na wielu poziomach — od dostawców oprogramowania, przez operatorów logistycznych, aż po organy regulacyjne. Niemniej jednak trend w kierunku cyfryzacji jest nieodwracalny, a coraz więcej krajów i firm dostrzega potencjał e-CMR w optymalizacji i zabezpieczaniu procesów transportowych.

Przyszłość e-CMR

Elektroniczny list przewozowy to znaczący krok naprzód w dziedzinie logistyki i transportu. Jego rosnąca popularność i akceptacja na świecie świadczą o tym, że jest to nie tylko trend, ale stały element przyszłości transportu towarów. Dla GlobKurier.pl implementacja elektronicznego listu przewozowego to nie tylko krok w stronę nowoczesności, ale również wyraz zobowiązania do świadczenia usług na najwyższym poziomie, z korzyścią dla klientów, środowiska i całego łańcucha dostaw.