19wrz 2022

Listy przewozowe – rodzaje

Czas czytania 5 min.

Czym jest list przewozowy? Mówiąc najprościej, list przewozowy to dokument, który ustanawia umowę między załadowcą a przewoźnikiem na przewóz towaru do odbiorcy. Ten rodzaj dokumentu używany jest w transporcie lotniczym, morskim, drogowym i kolejowym. Rodzaj potrzebnego listu przewozowego, będzie zależał zatem od tego, jaki rodzaj transportu zostanie wybrany. List przewozowy pełni kilka funkcji: legitymacyjną, informacyjną i dowodową. Sprawdź, jakie rodzaje listów przewozowych wyróżniamy.

Spis treści

Rodzaje listów przewozowych:

List przewozowy CMR — transport samochodowy
Listy przewozowe CIM i SMGS — transport kolejowy
List przewozowy AWB (Air Waybill) – transport lotniczy
Konosament (Bill of lading) – transport morski

CMR

Dokument CMR jest międzynarodowym listem przewozowym używanym zarówno przez kierowców, przewoźników, jak i spedytorów, który reguluje odpowiedzialność stron umowy w kontekście przewozu drogowego towarów. Najczęściej używany list CMR został określony w Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów z 1956 r. podpisanej w Genewie. Konwencja zawiera zalecenia ONZ dotyczące ujednoliconych zasad transportu. Jest to szczególnie ważne dla firm członkowskich europejskiej sieci usług logistycznych. Standaryzacja obsługi logistycznej ułatwiła współpracę między spedytorami z całej Europy. Takie warunki pozwalają na stworzenie przystępnej oferty i atrakcyjnych cenowo rozwiązań dla klientów.

List przewozowy CMR musi zawierać informacje takie jak:

data i miejsce wypełnienia dokumentu,
informacje o nadawcy, spedytorze i odbiorcy – nazwy i adresy,
opis wysyłanych towarów, sposób ich pakowania oraz ich waga,
wszelkie opłaty za spedycję międzynarodową – dla spedytora, cła i innych,
jeśli towary są niebezpieczne, należy również dołączyć instrukcje celne.

Istnieją trzy egzemplarze CMR: dowód odbioru, który jest zwracany do nadawcy, dowód dostawy, który trafia do przewoźnika (firmy przewozowej) i trzeci egzemplarz trafia do odbiorcy. Przewoźnik zazwyczaj wypełnia formularz, ale nadawca odpowiada za prawdziwość informacji i musi podpisać formularz przy odbiorze towaru. Odbiorca podpisze również formularz przy odbiorze, co jest niezbędne dla przewoźnika, ponieważ podpisana kopia jest w wielu przypadkach jedynym potwierdzeniem dostawy i środkiem do uiszczenia opłaty transportowej.

CIM i SMGS

To międzynarodowe kolejowe listy przewozowe, funkcjonujące przy transporcie pociągami towarowymi. Czym się różnią? Obszarem obowiązywania i językiem, w którym są wystawiane. Oba listy wystawiane są z ramienia dwóch różnych instytucji i na bazie innych konwencji, oba spełniają jednak podobne funkcje. CIM obowiązuje w krajach Unii Europejskiej, a także w kilku państwach z Afryki i Azji, które uczestniczą w konwencji COTIF. Na bazie CIM można nadać towar koleją do krajów takich jak: Gruzja, Maroko, Norwegia, Serbia, Tunezja, Szwajcaria Armenia, czy Afganistan. Język, w którym sporządzony jest CIM zależy od kraju nadania. Wymagane jest także tłumaczenie dokumentu na angielski, francuski bądź niemiecki. List przewozowy SMGS funkcjonuje w ramach międzynarodowej umowy kolejowej komunikacji towarowej i stosowany jest w wymianie komunikacyjnej z Dalekim Wschodem, a także z krajami byłego ZSRR. W tym przypadku list przewozowy sporządzany jest albo w języku chińskim, albo w rosyjskim — w zależności od tego, w jakim kierunku podróżuje towar. Co istotne, SMGS definiuje odbiorcę, który jest zobligowany do osobistego odbioru towaru. List przewozowy SMGS może być wystawiony także w formie elektronicznej.

Aby usprawnić proces Organizacja Wspólnoty Kolei (OSŻD) oraz Międzynarodowy Komitet ds. Transportu Kolejowego (CIT) zdecydowały o wprowadzeniu w obieg wspólnego listu przewozowego CIM/SMGS, ma to ułatwić przewóz pomiędzy państwami należącymi do innych organizacji. Dokument ten funkcjonuje na zasadzie dowolności, ze względu na usprawnienia formalne jest jednak często stosowany. Szczególnie w wymianie kolejowej na linii Chiny-Polska.

List przewozowy AWB

Lotnicze listy przewozowe (Air Waybill) zapewniają, że towary zostały przyjęte do wysyłki drogą lotniczą, potwierdzając tym samym istnienie umowy na międzynarodowy transport towaru z wykorzystaniem frachtu lotniczego. AWB musi wskazać, że towary zostały przyjęte do przewozu i musi zatem zostać podpisany lub uwierzytelniony przez przewoźnika, czy wyznaczonego agenta na rzecz lub w imieniu przewoźnika. Służy jako pokwitowanie odbioru towaru przez linię lotniczą, funkcjonuje także jako umowa przewozu pomiędzy załadowcą a przewoźnikiem. Jest to umowa prawna, którą można wyegzekwować na mocy prawa. Lotnicze listy przewozowe są dokumentami niezbywalnymi, ponieważ w przeciwieństwie do konosamentów nie przenoszą własności towarów i są jedynie dowodem odbioru. Air Waybill stosowany jest wyłącznie w tranzycie lotniczym. Wystawiany jest przez spedytora bądź eksportera. Każdy lotniczy list przewozowy posiada numer śledzenia, który służy do sprawdzania statusu dostawy i aktualnej pozycji przesyłki. Typowa próbka lotniczego listu przewozowego składa się z trzech oryginałów i sześciu kopii.

Wymogi względem lotniczego listu przewozowego:

należy wymienić właściwego nadawcę i odbiorcę,
należy podać lotnisko wylotu i docelowe,
opisy towarów muszą być zgodne z podanymi na innych dokumentach,
wszelkie oznaczenia wagi, miary lub wysyłki muszą zgadzać się z tymi przedstawionymi na innych dokumentach,
AWB musi być podpisany i datowany przez faktycznego przewoźnika lub przez wyznaczonego agenta wskazanego przewoźnika,
musi zawierać informację, czy fracht został opłacony lub zostanie opłacony w miejscu docelowym.

Lotniczy list przewozowy (AWB) lub lotniczy list przewozowy jest pokwitowaniem wystawionym przez międzynarodową linię lotniczą na towar oraz dowodem zawarcia umowy przewozu, jest dokumentem tytułu własności towaru. W związku z tym lotniczy list przewozowy nie podlega negocjacjom, co oznacza, że gdy ładunek zostanie wyładowany w miejscu docelowym, jest natychmiast dostarczany do odbiorcy lub do agenta celnego w celu odprawy celnej i ostatecznej dostawy.

W skrócie lotniczy list przewozowy to:

dowód przyjęcia towaru do wysyłki,
faktura za fracht,
certyfikat ubezpieczenia,
przewodnik dla personelu linii lotniczych dotyczący obsługi, wysyłki i dostawy przesyłki.

Konosament

Konosament (BL, B/L lub BoL) to dokument prawny określający rodzaj, jakość i miejsce przeznaczenia przewożonych towarów w transporcie morskim. Taki dokument jest potwierdzeniem przyjęcia towaru na statek. Wydawana przez przewoźnika towarowego nadawcy, tego rodzaju dokumentacja przewozowa służy również jako pokwitowanie wysyłki, gdy towary dotrą do z góry określonego miejsca przeznaczenia. Konosament musi towarzyszyć wysyłanym produktom i musi być podpisany przez upoważnionego przedstawiciela przewoźnika, nadawcy i odbiorcy. Jest potwierdzeniem tego, że statek został załadowany. Wyróżniamy kilka typów konosamentów: zwykły i przeładunkowy, liniowy i czarterowy, bezpośredni, elektroniczny, czysty i załadowania. Ten dokument można skategoryzować także ze względu na sposób, w jaki został wystawiony czy przez spedytora (House B/L), czy armatora (Master B/L). Konsoment różni się też w zależności od odbioru załadunku. Biorąc ten fakt pod uwagę, mamy konsomenty imienne (straight B/L), na zlecenie (order B/L) lub na okaziciela (bearer B/L). Konosament wiąże prawnie stronę wysyłającą i otrzymującą. W rezultacie chroni obie strony przed fałszywymi roszczeniami i stratami. Ponieważ jest to umowa, której warunki zgodziły się wszystkie zaangażowane strony, może działać jako, zgodne z prawem, oświadczenie w przypadku sporów. Konosament to umowa między odbiorcą, właścicielem towaru a przewoźnikiem określająca, jakie towary są wysyłane, skąd odbywa się i dokąd zmierza transport. Zwykle wystawiany w trzech egzemplarzach, z których każdy jest oryginałem. Co ważne, ewentualne kopie nie służą do dysponowania ładunkiem.

Wysyłaj z GlobKurier

Szukasz pomocy w organizacji międzynarodowych wysyłek? Skorzystaj z wiedzy naszych ekspertów. Jako broker integrujemy oferty kilkudziesięciu przewoźników, pomagając w dostawach do ponad 190 krajów. Jako GlobKurier.pl dysponujemy rozległą wiedzę branżową i kontaktami, znajomością przepisów dotyczących frachtu. Możemy zająć się większością formalności! Przeczytaj więcej i sprawdź naszą ofertę:

Przesyłki międzynarodowe — Import

Przesyłki międzynarodowe — Eksport

Zamów kuriera: https://www.globkurier.pl/

Globkurier.pl

Lubimy dzielić się wiedzą, a mamy jej dość sporo, ponieważ zapewniamy kompleksową obsługę rynku KEP i TSL. Realizujemy wysyłki do 192 krajów na świecie. Współpracujemy z ponad 50 firmami kurierskimi i transportowymi. Dysponujemy własną siecią ponad 1000 punktów paczkowych Click&Collect w Polsce GlobBox.net.

Wykorzystaj kod rabatowy i zaoszczędź na przesyłce

Wpisując ten kod rabatowy otrzymasz 7% zniżki na przesyłki krajowe i międzynarodowe. Kod przeznaczony dla indywidualnych użytkowników naszej platformy. Dziel się wiedzą, rozwijaj i wysyłaj taniej z GlobKurier.pl