TIR konwencja — zasady i działanie

Konwencja TIR to międzynarodowy system ułatwiający przewóz towarów przez granice państwowe z minimalnymi formalnościami celnymi, stosowany głównie w transporcie drogowym. Nazwa „TIR” pochodzi od francuskiego wyrażenia „Transports Internationaux Routiers”, co oznacza „Międzynarodowy Transport Drogowy”. Konwencja TIR została podpisana w Genewie 14 listopada 1975 roku, ale jej korzenie sięgają lat 50. XX wieku. Początkowo konwencja obejmowała tylko Europę, ale z biegiem czasu rozszerzyła się na inne kontynenty. 

Konwencja TIR — co to?

Dzięki Konwencji TIR, transport międzynarodowy jest szybszy, bezpieczniejszy i bardziej efektywny kosztowo, co przyczynia się do wzrostu handlu międzynarodowego i integracji gospodarczej między krajami.

1.System TIR wymaga od przewoźników posiadania gwarancji (zwykle w formie ubezpieczenia), która pokryje potencjalne cła i podatki należne w każdym z krajów, przez które przejeżdża transport. Dzięki temu cła i podatki są zabezpieczone, ale ich płatność nie jest wymagana na każdej granicy.

2.Towary są przewożone w pojazdach lub kontenerach z celnymi plombami, co ma zapobiegać nieuprawnionemu dostępowi do ładunku w trakcie transportu. Plomby te są kontrolowane tylko na początku i na końcu trasy, co minimalizuje ryzyko przemytu i ułatwia przepływ towarów. Plomby celne zapobiegają nieautoryzowanemu dostępowi do ładunku, umożliwiając jednocześnie kontrole celne bez otwierania pojazdu lub kontenera na każdej granicy. To innowacyjne rozwiązanie znacznie skraca czas potrzebny na przekroczenie granic.

3.Przewoźnicy korzystają z jednolitego dokumentu (książki TIR), który służy jako deklaracja celna i jest akceptowany w każdym kraju uczestniczącym w systemie. Książka TIR umożliwia przewóz towarów przez wiele granic bez konieczności wielokrotnego przedstawiania towarów i dokumentacji na każdej granicy.

4.Kluczowym dokumentem w Konwencji TIR jest karnet TIR. Jest to dokument gwarancyjny i celny, który pozwala na bezpieczną i szybką odprawę towarów na granicach. Karnet TIR jest drukowany na specjalnym papierze i posiada szereg zabezpieczeń w celu uniknięcia fałszerstw. Warto zaznaczyć, że IRU (Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego) aktywnie pracuje nad cyfryzacją systemu TIR, wprowadzając e-TIR, co ma na celu dalsze ułatwienie i przyspieszenie międzynarodowego transportu drogowego. Cyfryzacja ma za zadanie zminimalizować druk i biurokrację i uczynić system jeszcze bardziej efektywnym.

5. Konwencja TIR jest zarządzana przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego (IRU) i jest obecnie stosowana w ponad 70 krajach na całym świecie, ułatwiając handel międzynarodowy, szczególnie między krajami Europy, Azji i Bliskiego Wschodu.

Jak działa konwencja TIR?

Towary przewożone z użyciem karnetu TIR muszą być załadowane w pojazdach lub kontenerach i opieczętowane przez celników w kraju wyjścia. Pieczęcie te zapobiegają nieautoryzowanemu dostępowi do ładunku i są kontrolowane tylko na początku i na końcu trasy, co zapewnia ciągłość bezpieczeństwa ładunku. System TIR zmniejsza czas oczekiwania na granicach, co jest korzystne zarówno dla przewoźników, jak i dla firm korzystających z usług transportowych, ponieważ skraca czas dostawy towarów. Karnet TIR minimalizuje konieczność wpłacania zabezpieczeń celnych w każdym kraju tranzytowym, co obniża koszty operacyjne dla przewoźników i eksporterów. Karnet TIR jest kluczowym narzędziem w międzynarodowym transporcie drogowym, znacząco ułatwiającym i przyspieszającym przewóz towarów przez wiele granic, co przyczynia się do wzrostu efektywności i obniżenia kosztów handlu międzynarodowego.

Karnet TIR jak uzyskać? 

Aby uzyskać karnet TIR, firma transportowa musi spełnić określone wymogi i przejść proces akredytacji w organizacji narodowej stowarzyszonej z Międzynarodową Unią Transportu Drogowego (IRU), która zarządza systemem TIR. Proces uzyskania karnetu TIR zwykle obejmuje następujące kroki:

1.Spełnienie wymogów kwalifikacyjnych. Przedsiębiorstwo musi być legalnie działającą firmą transportową, która spełnia lokalne i międzynarodowe standardy dotyczące przewozu towarów. Wymogi mogą obejmować odpowiednie licencje, ubezpieczenia oraz udowodnienie wiarygodności i doświadczenia w międzynarodowym transporcie drogowym.

2.Złożenie wniosku. Firma składa wniosek o karnet TIR do narodowego stowarzyszenia TIR, które działa w jej kraju. Wniosek ten musi zawierać komplet dokumentów potwierdzających spełnienie wymogów kwalifikacyjnych.

3.Zabezpieczenie finansowe. Przedsiębiorstwo musi dostarczyć gwarancję finansową (zazwyczaj w formie ubezpieczenia lub gwarancji bankowej), która będzie pokrywać ewentualne cła i podatki związane z transportem towarów. Wysokość gwarancji zależy od przepisów narodowego stowarzyszenia TIR i może być różna w zależności od kraju.

4.Szkolenie i egzaminy. W niektórych krajach od kierowców i operatorów logistycznych może być wymagane ukończenie szkolenia dotyczącego procedur TIR oraz zdanie egzaminu potwierdzającego znajomość tych procedur.

5.Akceptacja i wydanie karnetu. Po pozytywnej weryfikacji wniosku i spełnieniu wszystkich wymogów, narodowe stowarzyszenie TIR wydaje firmie karnet(y) TIR, które są ważne przez określony czas. Karnet TIR jest dokumentem imiennym i może być używany tylko przez firmę, która go otrzymała.

6.Utrzymanie karnetu. Firma musi przestrzegać regulacji systemu TIR oraz regularnie odnawiać karnet i zabezpieczenie finansowe, aby utrzymać swoją akredytację.

Co ważne, dokładne procedury i wymagania mogą się różnić w zależności od kraju, dlatego przedsiębiorstwa powinny skontaktować się z lokalnym narodowym stowarzyszeniem TIR, aby uzyskać szczegółowe informacje dotyczące procesu akredytacji w ramach swojego kraju. 

Gdzie można kupić karnet TIR? 

W Polsce Karnety TIR można również nabyć w Zrzeszeniu Międzynarodowych Przewoźników Drogowych (ZMPD). ZMPD jest jedną z organizacji uprawnionych do wydawania karnetów TIR dla firm transportowych i przewoźników drogowych, które spełniają wymagane kryteria i chcą korzystać z systemu TIR w międzynarodowym transporcie towarów.

Sprawdź oficjalną stronę ZMPD

Cena karnetu TIR 

Cena karnetu TIR może się różnić w zależności od kilku czynników, takich jak kraj wydania, liczba przewidzianych przejść granicznych, a także od polityki cenowej narodowego stowarzyszenia członkowskiego IRU (Międzynarodowej Unii Transportu Drogowego), które wydaje te karnety. Z tego względu trudno jest podać dokładną, uniwersalną cenę karnetu TIR.

Koszty związane z karnetem TIR mogą obejmować:

1.Opłatę za wydanie karnetu — jest to jednorazowa opłata pobierana za wydanie samego karnetu.

2.Kaucję lub gwarancję — niektóre organizacje mogą wymagać od firm transportowych wpłacenia kaucji lub przedstawienia gwarancji bankowej jako zabezpieczenie, które ma pokryć ewentualne długi celne. Wartość kaucji może się różnić.

3.Opłaty roczne lub odnowienie — mogą być pobierane roczne opłaty za korzystanie z systemu TIR lub opłaty za odnowienie karnetu.

4.Dodatkowe opłaty — mogą występować dodatkowe koszty związane z procedurami administracyjnymi, szkoleniami itp.

Aby uzyskać aktualne informacje na temat kosztów karnetu TIR w konkretnym kraju, najlepiej jest skontaktować się bezpośrednio z narodowym stowarzyszeniem członkowskim IRU w danym kraju lub z lokalną izbą handlową zajmującą się wydawaniem karnetów TIR. Mogą one dostarczyć najbardziej aktualne i dokładne informacje dotyczące struktury opłat i wszelkich wymaganych dokumentów lub zabezpieczeń finansowych.

Od 1 marca 2023 r. ceny karnetów TIR wzrosły po raz pierwszy od 2008 roku. Wzrost cen jest spowodowany m.in. zwiększeniem kosztów druku i zabezpieczeń karnetów (źródło: https://tir.zmpd.pl/aktualnosc.php?akt_id=684) 

Aktualne ceny karnetów TIR w Polsce:

• Karnet 6-woletowy: 159,95 zł
• Karnet 14-woletowy: 317,22 zł

Termin „waletowy” w kontekście karnetów TIR odnosi się do liczby stron (waletów) w karnecie. Każdy walet to strona w karnecie TIR przeznaczona do odnotowywania informacji o jednym przejściu granicznym. Terminy „6-waletowy” i „14-waletowy” określają więc karnety TIR zawierające odpowiednio 6 lub 14 stron przeznaczonych do użycia przy różnych przejściach granicznych.

Dodatkowe opłaty:

• Opłata manipulacyjna za wydanie karnetu: 30 zł
• Opłata za kaucję gwarancyjną: 100 zł (zwracana po zakończeniu procedury TIR)

Globalna logistyka z GlobKurier.pl 

Konwencja TIR jest ważnym instrumentem ułatwiającym międzynarodowy handel. Zrozumienie jej głównych założeń, takich jak karnet TIR, uproszczona kontrola i gwarancja, jest kluczowe dla efektywnego korzystania z tej procedury. Wybierając sprawdzonego partnera logistycznego, możesz liczyć na wsparcie w procedurach transportowych. 

Wybierając GlobKurier.pl jako swojego partnera logistycznego, zyskujesz:

• Doświadczenie i fachową wiedzę — nasi eksperci doskonale znają strukturę Konwencji TIR i pomogą Ci w każdym aspekcie jej stosowania.
• Kompleksowe usługi — oferujemy szeroki zakres usług logistycznych, od spedycji i ubezpieczenia po odprawę celną i doradztwo.
• Atrakcyjne ceny — gwarantujemy konkurencyjne ceny przesyłek drogowych do wszystkich krajów Europy.
• Wygodę i bezpieczeństwo — monitorujemy przesyłki na każdym etapie transportu i dbamy o  terminowe dostarczenie.

Sprawdź ofertę GlobKurier.pl i otwórz się na nowe możliwości w handlu międzynarodowym!